Με την αύξηση του αστικού πληθυσμού σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχει επείγουσα ανάγκη υπολογισμού της βιώσιμης απόδοσης των κτιρίων μέσα στα οποία ζούμε και εργαζόμαστε. Τα πρότυπα τα οποία που εκπονούνται από τη Διεθνή Τεχνική Επιτροπή Τυποποίησης,  ISO TC 59 Buildings and Civil Engineering Works αλλά και από την Ευρωπαϊκή Τεχνική Επιτροπή Τυποποίησης CEN TC 350 Sustainability of Construction works παρέχουν τη δυνατότητα ουσιαστικής συμβολής στην οικοδόμηση ενός βιώσιμου μέλλοντος για τον πλανήτη μας. Τα πρότυπα δύναται  να συμβάλουν σημαντικά στη μείωση της κλιματικής αλλαγής και άλλων περιβαλλοντικών επιπτώσεων που μπορούν να αποδοθούν στον τομέα των κατασκευών και του δομημένου περιβάλλοντος.

Είναι γεγονός ότι οι όροι  «πράσινο» και  «βιωσιμότητα» αποτελούν μόδα διεθνώς, σε όλους τους τομείς. Στον τομέα της κατασκευαστικής βιομηχανίας και των κτιριακών εγκαταστάσεων, η ζήτηση για βιώσιμα κτίρια (sustainable buildings) και βιώσιμες κατασκευές (Sustainable Construction) εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς όμως από την άλλη μεριά η ασάφεια ως προς τι πραγματικά είναι και πώς ελέγχεται η βιωσιμότητα αποτελούν 2 μεγάλους προβληματισμός. Η τελευταία έκδοση του Διεθνούς προτύπου ISO 21930: 2017, Sustainability in buildings and civil engineering works – Core rules for environmental product declarations of construction products and services, αλλά και η αντίστοιχη Ευρωπαϊκή υπό αναθεώρηση έκδοση του Ευρωπαϊκού προτύπου EN 15804: Sustainability of construction works – Environmental product declarations – Core rules for the product category of construction products, είναι χρήσιμα εργαλεία και μπορούν να συμβάλλουν στην αξιολόγηση της φιλικής προς το περιβάλλον χρήσης ενός κτιρίου ή γενικά έργων υποδομών με τη χρήση μιας κοινής μεθόδου για τη περιβαλλοντική δήλωση επιδόσεων.

Η Περιβαλλοντική Δήλωση για ένα δομικό προϊόν αποτελεί διάφανη διαδικασία  όσον αφορά τη δήλωση των επιπτώσεων του προϊόντος  σε όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής του. Η περιβαλλοντική δήλωση παρέχει τις πληροφορίες που χρειάζονται για να αξιολογηθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις ενός συνόλου οικοδομικών εργασιών ή εργασιών πολιτικής μηχανικής στο περιβάλλον.

Το κλειδί για τις περιβαλλοντικές δηλώσεις προϊόντος είναι ότι παρέχουν διάφανη, ανεξάρτητη και αναπαραγωγική ανάλυση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προϊόντων του τομέα των δομικών κατασκευών και παρέχουν λεπτομερή στοιχεία με βάση ακριβή δεδομένα και αριθμητικά στοιχεία. Ως «διαβατήριο», οι Περιβαλλοντικές Δηλώσεις Προϊόντων αποτελούν τη βάση για το σχεδιασμό των πράσινων κτιρίων και άλλων έργων πολιτικής μηχανικής.

Σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ISO 21930 οι Περιβαλλοντικές Δηλώσεις Προϊόντος μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως προς την επίτευξη ενός «πράσινου κτιρίου» χρησιμοποιώντας μια ουδέτερη, ανοικτή και επιστημονική διαδικασία αξιολόγησης που επιτρέπει όλα τα υλικά και τα προϊόντα να αξιολογούνται με ίσους όρους. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την εξασφάλιση ομοιομορφίας και συνοχής στον τρόπο με τον οποίο συντάσσονται οι περιβαλλοντικές δηλώσεις προϊόντος για τα δομικά προϊόντα και υπηρεσίες.

Η χρήση του προτύπου ISO 21930 έχει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα

  • Συγκρισιμότητα: Εξασφαλίζει συγκρίσιμες περιβαλλοντικές πληροφορίες που παράγονται και χρησιμοποιούνται, χωρίς να δημιουργεί τεχνικά εμπόδια στις συναλλαγές.
  • Αποδοτικότητα: Μειώνει το «περιβαλλοντικό αποτύπωμα», μέσω της καλύτερης κατανόησης των μεγαλύτερών επιπτώσεων εντός της αλυσίδας των διαδικασιών που εφαρμόζονται κατά την παραγωγή προϊόντων.
  • Αξιοπιστία: Αυξάνει  την αξιοπιστία και τη εμπιστοσύνη ώστε  να επιτρέπεται στους πολίτες να χρησιμοποιούν τις εν λόγω πληροφορίες για τη λήψη αποφάσεων κατά την επιλογή και χρήση δομικών προϊόντων.

Το ISO 21930 προορίζεται τόσο για τους παρόχους όσο και για τους χρήστες των πληροφοριών σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των προϊόντων του τομέα των δομικών κατασκευών. Αφορά επίσης  τους σχεδιαστές, τους κατασκευαστές, και τους καταναλωτές. Η δεύτερη αυτή έκδοση του προτύπου η οποία αντικαθιστά το πρότυπο ISO 21930: 2007, αναθεωρήθηκε για την καλύτερη αντιμετώπιση και την ευθυγράμμιση με την πραγματική εμπειρία, σε διάφορες αγορές και προγράμματα EPD ανά τον κόσμο.

Παράλληλα σε ευρωπαϊκό Επίπεδο όπως έχει προαναφερθεί υπάρχει η Ευρωπαϊκή Τεχνική Επιτροπή Τυποποίησης CEN TC 350 η οποία έχει δημιουργηθεί με σκοπό τη εκπόνηση προτύπων σχετικά με την αξιολόγηση των πτυχών βιωσιμότητας των νέων και υφιστάμενων κτιρίων. Τα πρότυπα της CEN TC 350 ,ευρέως εφαρμόσιμα δύναται να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση των ολοκληρωμένων επιδόσεων των κτιρίων καθόλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Τα πρότυπα περιγράφουν μια μεθοδολογία για την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των κτιρίων και των επιδόσεων κόστους κτιρίων ανά κύκλο ζωής καθώς και τις ποσοτικοποιημένες πτυχές απόδοσης της “υγείας” και της άνεσης των κτιρίων.

Η υιοθέτηση, εφαρμογή και προώθηση  Ευρωπαϊκών και Διεθνών προτύπων στην Κύπρο, γίνεται μέσω του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS),ο οποίος είναι ο εθνικός φορέας για την Τυποποίηση. Oι ενδιαφερόμενοι μπορούν να προμηθευτούν τα πρότυπα στο Κέντρο Πληροφόρησης & Εξυπηρέτησης (ΚΕΠΕ) του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης. Παράλληλα, σε περίπτωσή ενδιαφέροντος για περαιτέρω εμπλοκή στις εργασίες τυποποίησης για το εν λόγω θέμα, μπορείτε να επικοινωνείτε με Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS).

Άννα Διονυσίου
Πολιτικός Μηχανικός και εργάζεται ως λειτουργός Τυποποίησης στον Κυπριακό Οργανισμού Τυποποίησης.